Ik moet iets bekennen. Ik ben helemaal niet zo inclusief aangelegd. Best gek voor iemand die van inclusief leiderschap haar werk heeft gemaakt. Als kind was ik al ongeduldig en uit mijn assessment kom ik naar voren als vastberaden strateeg, type opperbevelhebber. Zelf snel een besluit nemen vind ik soms verleidelijker dan eerst ruimte maken voor alle perspectieven. Zo kocht ik een paar jaar geleden op eigen houtje en tegen beter weten in een keuken waar nog dagelijks over gemopperd wordt. Een besluit nemen dat impact heeft op een ander zonder de ander te betrekken levert vaak gedoe op. Ik heb sindsdien de bijnaam Ym Jong-un. Ik weet hoe hard werken inclusief leiderschap is.
Ik kom uit een liefdevol nest, maar ik ben niet per se heel inclusief opgevoed. Hoe verjaardagen gevierd worden zegt vaak wel iets over de cultuur waar je deel van uit maakt. Mijn moeder kwam uit een keurig dominees gezin. Ik heb warme herinneringen aan mijn oma, haar warmte, de liedjes en haar verhalen over de bootreis die ze in 1915 als vierjarig meisje maakte van haar geboortestad Chicago naar Nederland. Ik herinner me ook nog haar verjaardagen. Als we bij mijn oma op verjaarsvisite gingen, dan was s'ochtends de visite uit de buurt al geweest. Die 'gewone' mensen liet je niet mengen met ons. Zij waren eigenlijk niet welkom als s'middags het luxe zeebanket uitgestald werd. Ik vond dat toen heel normaal. Niet dat er over gesproken werd. Het was gewoon zo. Mijn vader komt uit een hardwerkend Fries bakkersgezin waar 'niet lullen maar poetsen' hoog in het vaandel stond. Behalve tijdens verjaardagen. Mijn herinneringen aan de verjaardagen van mijn vaderskant kan ik in één woord vatten: HERRIE. Stel je een groep mensen voor die er een sport van lijkt te maken om qua stemgeluid en sterke verhalen boven elkaar uit te komen, mensen die elkaar voortdurend onderbreken om het volgende punt te maken met als doel de ander te overtuigen van 'de waarheid'. Als kind vond ik dat ritueel heel normaal, hooguit een beetje irritant omdat ik er niet van kon slapen.
Pas veel later, toen ik vanuit mijn vakgebied culturele antropologie in aanraking kwam met deep democracy, ontdekte ik dat het ook anders, krachtiger en inclusiever kan. Door een omgeving te creëren waar iedereen welkom is, maar niet ieder gedrag. Dat er niet zoiets bestaat als een 'monopolie op de waarheid' en dat het een groot goed is om alle stemmen te horen en van elkaar te leren om de relatie te verdiepen.
Op mijn verjaardag nodig ik het liefst zo veel mogelijk verschillende mensen uit om samen te varen over de Friese meren of samen te wandelen over de Drentse heide. Mooie ontmoetingen, in beweging, met de rust van de natuur om ons heen. Ik heb mijn dictatoriale trekjes grotendeels afgeleerd. Ik hou mezelf regelmatig een spiegel voor en laat mij spiegelen door mijn pubers. Deep democracy heeft mij daarbij niet alleen de vaardigheden gegeven, maar vooral een andere mindset. Gelukkig ben ik ook heel nieuwsgierig en leef ik om te leren. Ook dat is in aanleg aanwezig. Verschil bestaat niet alleen om ons heen maar zit ook in onszelf. Dat is soms best hard werken. Inclusief leiderschap begint bij onszelf.
